Málþingið , Menntun til framtíðar: Háskólamenntaðir án atvinnu – vannýttur auður, var haldið 18. mars 2016 á Fosshótel Reykjavík. Málþinginu var ætlað að vekja athygli á hlutfallslega auknu atvinnuleysi háskólamenntaðra á Íslandi og hvetja til umræðu á breiðum fræðilegum grunni um hugsanlegar ástæður vandans og atvinnustefnu í landinu almennt. Háskólamenntaðir án atvinnu er breiður hópur fólks, s.s. fólk sem misst hefur vinnuna, sem aldrei hefur fengið starf við hæfi, sem hefur verið stopult á vinnumarkaði, til að mynda sjálfstætt starfandi lista- og fræðimenn og háskólamenntaðir öryrkjar. Mörg áhugaverð erindi voru flutt sem leiddu af sér fjölbreyttar umræður. Erindin voru tekin upp og hægt er að nálgast upptökurnar hér fyrir neðan. Því miður eru sumar upptökurnar í larki gæðum vegna tæknilegra örðugleika sem uppkomu. Þá er að finna góða umfjöllun um erindin á síðu Þjónustuskrifstofu FFSS.
Málþingið var haldið af ReykjavíkurAkademíunni, Þjónustumiðstöð FFSS og aðildafélögum hennar: Fræðagarði, Félag háskólamenntaðra starfsmanna stjórnarráðsins, Félag íslenskra félagsvísindamanna, Stéttarfélag bókasafns- og upplýsingafræðinga og Stéttarfélag lögfræðinga. Báðir þessir aðilar hafa með hagsmuni háskólamenntaðra einstaklinga að gera – þá ekki síst innan hug- félags- og mannvísinda annars vegar þeirra sem nýta vilja menntun sína sem best með því að halda áfram rannsóknum innan síns fagsviðs að rannsóknarnámi loknu og hinsvegar þeirra sem nýta vilja menntunina sem best á vinnumarkaði. Menntun er fjárfesting sem einstaklingar leggja í mikinn tíma og fjármuni í von um að fjárfestingin skili góðum arði þegar menntun lýkur.
Dagskrá
Smellið á titla fyrirlestra til þess að nálgast upptökurnar. (Því miður eru sumar upptökurnar í lakari gæðum en aðrar vegna tæknilegra örðugleika sem upp komu.)
Sesselja G. Magnúsdóttir, framkvæmdastýra ReykjavíkurAkademíunnar setur málþingið.
Dr. Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hélt opnunarerindi.
Dr. Toumas Auvinen, deildarforseti Siebelius Academy, University of the Arts, Helsinki. LEADING THE YOUNG – New leadership paradigm for the “industrialization hangover”.
The world of work is changing. The creative class is increasingly important for the success of organizations as more and more work is being done with innovative brain power in the industrialized countries. The young generations and digital natives have changing expectations for organizations, and they expect individual leadership in exchange for their commitment. Increasingly the young professionals opt to work outside big organizations and become self-employed or join small start-ups.
The leadership models of the industrial era are becoming obsolete in this “industrialization hangover” and a new paradigm of leadership is emerging. The models previously employed in the arts sector have a lot to contribute to this change. The ways to balance freedom and control, letting visions emerge rather than dictate them, and “leading without leading” in order to fully engage employees are the way forward. This presentation explores these topics and proposes a new way of leading the creative class and the innovative young generations.
Dr. Katrín Ólafsdóttir, lektor við Viðskiptadeild Háskólans í Reykjavík.Háskólamenntaðir á vinnumarkaði.
Fjöldi háskólamenntaðra á Íslandi hefur aukist til muna síðustu ár og áratugi. Því er ekki úr vegi að staldra við og velta fyrir sér hver er ávinningurinn með háskólanámi. Í hagfræðinni er ávinningur náms oft metinn út frá kenningum um mannauð. Í erindi mínu fjalla ég um kenninguna um mannauð og aðrar tengdar kenningar og hvernig fjárfesting í mannauði skilar sér á vinnumarkaðinn. Ég skoða fjölda einstaklinga sem hafa útskrifast úr háskóla síðustu ár eftir greinum, kyni og aldri og tengi við fjölda háskólamenntaðra einstaklinga sem eru atvinnulausir eða utan vinnumarkaðar. Einnig skoða ég erlendan samanburð. Að lokum horfi ég fram á veginn og fjalla um ný störf á vinnumarkaði og hvernig búast má við að vinnumarkaðurinn mæti meira framboði á háskólamenntuðum starfsmönnum.
Karl Sigurðsson, sviðsstjóri hjá Vinnumálastofnun. Hvernig nýtist háskólamenntun á vinnumarkaði?
Í erindinu verður fjallað um samspil menntunar og hæfni fólks og starfsvettvangs. Farið verður yfir þær miklu breytingar sem orðið hafa á vinnumarkaði síðustu áratugi þar sem háskólamenntuðum hefur fjölgað mikið og miklar breytingar hafa orðið á tegundum starfa og atvinnugreinastrúktúr. Horft verður til næstu 15 ára og reynt að leggja mat á líklega þróun á vinnumarkaði og stöðu háskólamenntaðra um 2030. Þetta verður skoðað í alþjóðlegu samhengi, einkum verður horft til nágrannaríkja okkar í Evrópu.
Sem innlegg í umræðu um hvort háskólamenntun sé vannýttur auður verður atvinnuleysi háskólamenntaðra greint og kafað dýpra í hver sé staða mismunandi hópa háskólamenntaðra á vinnumarkaði. Atvinnuleysi er þó aðeins ein birtingarmynd þess að menntun og hæfni sé vannýtt, önnur hlið á þeim peningi sem einnig verður velt upp er hvort háskólamenntaðir séu í einhverjum mæli í störfum sem ekki krefjast háskólamenntunar. Skoðuð verður staða kynja hvað þetta varðar, staða útlendinga og annarra bakgrunnshópa.
Hörður Vilberg, forstöðumaður samskipta hjá SA. Er til verðmiði á menntun?
Öll erum við sammála um mikilvægi menntunar í nútímasamfélagi. Það þarf ekki að fara mörgum orðum um mikilvægi verkfræðinga, lækna, lögfræðinga, sálfræðinga, kennara, viðskiptafræðinga og svo mætti áfram telja. En í umræðu um að menntun verði að meta til launa vaknar sú spurning hvort til sé einhlítur verðmælikvarði á menntun. Eru allar BA/BS gráður jafngildar? Meistaranám og doktorsgráða. Gildir einu í hvaða greinum? Er reynsla metin að verðleikum? Er hún minna virði en formleg menntun? Leitast er við að svara þessum spurningum og hvort hægt sé að setja reglustikuna á verðmæti menntunar eða hvort réttara sé að leyfa lögmálum framboðs og eftirspurnar að ráða för.
Ellen Calmon, formaður Öryrkjabandalagsins. Öryrkjar og vinnusamningar – áskoranir og hindranir.
Fjallað verður um vinnusamninga öryrkja sem vistaðir hafa verið hjá Tryggingastofnun ríkisins en hafa nú færst á hendur Vinnumálastofnunar. Þá verður fjallað um mikilvægi þess að þeir öryrkjar sem eru á vinnusamningum fái laun í takti við menntun þeirra.
Jóna Hlíf Halldórsdóttir, myndlistarkona og formaður SÍM. Við borgum myndlistarmönnum.
Herferðin, “VIÐ BORGUM MYNDLISTARMÖNNUM”, hófst 20. nóvember 2015. Tilgangur hennar er að efla starfsvettvang myndlistarinnar og bæta kjör og stöðu myndlistarmanna. Það er undantekning meðal annarra listgreina, að listamenn með reynslu og sérþekkingu á sínu sviði fái ekki greitt fyrir vinnuframlag sitt.Það er eðlileg krafa að myndlistarmenn séu metnir að verðleikum á sama hátt og aðrir listamenn.
Þungamiðja herferðarinnar er drög að samningi um þátttöku og framlag listamanna til sýningahalds. Drögin geta orðið grundvöllur að samningi við öll listasöfn á Íslandi og sýningar í galleríium, sem fjármagnaðar eru af opinberum aðilum, að hluta eða öllu leyti.
Hallveig Ólafsdóttir, hagfræðingur hjá Samtökum fyrirtækja í sjávarútvegi. Pörun á vinnumarkaði, misræmi milli færnistigs vinnuafls og færniþarfar vinnumarkaðarins.
Einstaklingar taka ákvörðun um að fjárfesta í eigin mannauð en hættan getur verið að sú fjárfesting ávaxtar sig ekki að fullu þar sem einstaklingar fá ekki vinnu við hæfi. Þróun atvinnugreina og samfélagsins eru lykilþættir í að greina færniþörf vinnumarkaðarins til þess að hægt sé að tryggja að vinnuaflið sé með færnistigið sem til þarf.
Dr. Árelía Guðmundsdóttir, dósent við Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands. Framtíðarþróun á vinnumarkaði. Er atvinnuöryggi liðin tíð?
Í erindinu er fjallað um framtíðarþróun á vinnumarkaði. Ýmsir spá því að atvinnuöryggi og hefðbundinn starfsferill, þar sem fólk byrjar hjá einum atvinnurekanda eftir háskólanám og heldur áfram að “vinna sig upp”, sé liðin tíð. Háskólamenntaðir einstaklingar geta gert ráð fyrir að vinna hjá fleiri atvinnurekendum, vera sjálfstæðir og að byggja starfsferil sinn upp á fjölbreyttari máta en áður.
15:00 – Pallborð
Fundarstjóri og stjórnandi pallborðs: Dr. Þórólfur G. Matthíasson, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands
Verkefnisstjórn: Sigrún Ösp Sigurjónsdóttir hagfræðingur (BHM), Sesselja G. Magnúsdóttir framkvæmdastjóri (RA) og Bára Baldursdóttir sagnfræðingur sem jafnframt var verkefnastjóri.
SAMSTARFSAÐILAR RA
